Πολλά ακούγονται και λέγονται για το πρόβλημα των Παλαιστινίων προσφύγων, λίγοι όμως γνωρίζουν ποια είναι η πραγματική αλήθεια ως προς το πρόβλημα αυτό. Εκείνο που έχει αποτυπωθεί στον νου του Δυτικού κόσμου είναι οι Αραβικής προέλευσης κραυγαλέες διαμαρτυρίες ηγετικών στελεχών, σε πολλές περιπτώσεις γνωστών για την τρομοκρατική τους δράση, και το γεγονός ότι τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου βρίσκονται σε Αραβικά χέρια.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί, ότι οι παλιότεροι Άραβες εθνικιστές ουδέποτε αναφέρθηκαν σε δικαιώματα Παλαιστινίων έτσι όπως προβάλλονται τώρα. Στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1947, το επιχείρημά τους ήταν ότι «η Παλαιστίνη είναι μέρος της διοικητικής περιφέρειας της Συρίας» και ότι «πολιτικά οι Άραβες της Παλαιστίνης δεν ήταν ανεξάρτητοι ως προς την έννοια της δημιουργίας μιας νέας πολιτικής οντότητας». Ακόμη, στις 31 Μαΐου του 1956, ο Ahmed Shukairy, αντιπρόσωπος της Σαουδικής Αραβίας στα Ηνωμένα Έθνη (και μετέπειτα ηγέτης της PLO), δήλωσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι «Είναι σε όλους γνωστό ότι η Παλαιστίνη δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το νότιο τμήμα της Συρίας.» Το πρόβλημα των Παλαιστινίων προσφύγων ξεκίνησε το 1948, αλλά το θέμα των δικαιωμάτων τους, σαν ανεξάρτητη εθνική οντότητα, άρχισε να χρησιμοποιείται αργότερα από τους Άραβες εθνικιστές σαν ένα κατάλληλο επιχείρημα-όπλο ενάντια στο Ισραήλ.
Οι Άραβες της Παλαιστίνης πριν από το 1948: Αρχικά η Παλαιστίνη ήταν ένας τόπος μετανάστευσης Αράβων μέχρι της αρχές του 20ού αιώνα, όπου η παλιννόστηση Εβραίων άρχισε να γίνεται με γοργούς ρυθμούς. Μεγάλα τμήματα της γης ανήκαν σε Άραβες γαιοκτήμονες ή σε Σεΐχηδες και ο Αραβικός πληθυσμός, που είχε εγκατασταθεί εκεί, ήταν στην υπηρεσία τους. Ο λαός αυτός φυτοζωούσε και υπέφερε στα χέρια των πατριωτών ομοθρήσκων του. Συμμορίες Βεδουίνων λεηλατούσαν συχνά τα χωριά τους και πολλοί κατέφευγαν στην Υπεριορδανία και αλλού αναζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής. Μεγάλα κομμάτια της χώρας είχαν μείνει για αιώνες ακαλλιέργητα σε σχεδόν άγρια κατάσταση. Ολόκληρες περιοχές από έλη είχαν γίνει πηγές ελονοσίας. Ερήμωση και αθλιότητα κυριαρχούσαν.
Μόλις οι πρώτοι Εβραίοι άποικοι άρχισαν να καταφθάνουν, τους πουλήθηκαν κυρίως οι χειρότερες περιοχές, συχνά σε εξωφρενικές τιμές, κι εκείνοι άρχισαν να τις καλλιεργούν και να τις διαμορφώνουν, αλλάζοντας εντελώς την εικόνα τους. Η παρατημένη γη έγινε καρποφόρα, τα έλη αποστραγγίστηκαν, η απόδοση ήταν πλούσια, το βιοτικό επίπεδο ανέβαινε, και οι Παλαιστίνιοι Άραβες, βλέποντάς το, θέλησαν να συμμετέχουν σ’ αυτό. Από το 1922 παρατηρείται ένα καινούργιο μεταναστευτικό κύμα. Άραβες από τη Συρία, το Ιράκ, την Υπεριορδανία, τον Λίβανο και την Αίγυπτο, συρρέουν στην Παλαιστίνη. Στη χρονική περίοδο ανάμεσα στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, η αύξηση του αριθμού των Αράβων μεταναστών είναι αξιοσημείωτη, κυρίως προς τις περιοχές που είχαν εξελιχθεί από τους Εβραίους. Στη Χάιφα, για παράδειγμα, ο αριθμός του Αραβικού πληθυσμού αυξήθηκε σε 116%, ενώ στην Ναμπλούς η αύξηση ήταν 42%. Από 565.000 που αριθμούσε ο Αραβικός πληθυσμός στην Παλαιστίνη το 1922, έφθασε το 1947 στο 1.200.000, και σύμφωνα με τις Βρετανικές αρχές, η αύξηση αυτή αποδίδονταν στο επίπεδο ζωής που είχε δημιουργήσει η Εβραϊκή παρουσία. Το γεγονός αυτό αποτελούσε μια έντονη αντίθεση, συγκριτικά με ό,τι συνέβαινε στις άλλες Αραβικές χώρες, και ιδιαίτερα στην Υπεριορδανία. (…) Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθεί, ότι ο βασιλιάς Αμπτουλάχ της Ιορδανίας, παππούς του μετέπειτα βασιλιά Χουσεϊν, έλεγε, λίγο πριν από τη δολοφονία του, ότι η επιστροφή των Εβραίων στην Μέση Ανατολή ήταν μια ευλογία για τους Άραβες.
Γιατί εγκατέλειψαν τη χώρα οι Παλαιστίνιοι και πού βρίσκεται τώρα το πρόβλημά τους; Μέχρι τη δημιουργία Εβραϊκού κράτους στα τέλη του 1947, οι Άραβες εξακολουθούσαν να μεταναστεύουν σ’ αυτή την περιοχή. Τι τους έκανε να την εγκαταλείψουν μαζικά το 1948; Πολλές αντικρουόμενες απόψεις ακούγονται ως προς αυτό. (…) Θα σταθούμε στην πιο σημαντική απ’ αυτές: Ένας αρκετά μεγάλος αριθμός Αράβων, που ανήκαν στην οικονομικά υψηλότερη αλλά και στη μεσαία τάξη, αναχώρησαν με δική τους πρωτοβουλία για να εγκατασταθούν σε άλλα μέρη, παίρνοντας μαζί και τα υπάρχοντά τους, πριν από την ανακήρυξη του Κράτους του Ισραήλ. Πολλοί από τον υπόλοιπο πληθυσμό έφυγαν, επειδή οι ηγέτες τους τούς είχαν εγκαταλείψει. Ένα μικρό ποσοστό, κυρίως από τις περιοχές Ραμλέχ και Λύδδα, έφυγαν εξαιτίας του πολέμου που ξέσπασε το 1948. (…) Σημαντικό ρόλο έπαιξε και το θλιβερό γεγονός της σφαγής άμαχων Αράβων χωρικών στο Ντέιρ Γιασσίν, από μία παραστρατιωτική οργάνωση Εβραίων που ενεργούσαν μυστικά και υπό το κράτος φανατισμού και εκδίκησης, εξαιτίας των όσων υπέφερε ο Εβραϊκός λαός από τις επιθέσεις των Αράβων. Η υπό τον Μπεν Γκουριόν ηγεσία του Ισραήλ σε καμιά περίπτωση δεν ήταν σύμφωνη με τις ενέργειες αυτές, αλλά δεν γνώριζε το πότε και πού θα χτυπούσαν για να τους εμποδίσει. Η Αραβική προπαγάνδα εκμεταλλεύτηκε το γεγονός στο Ντέιρ Γιασσιν με το παραπάνω. Παραγνωρίζοντας ότι οι δικές τους ακρότητες και τρομοκρατικές ενέργειες είχαν πυροδοτήσει αυτή την τραγωδία, διέσπειραν φήμες τρόμου που προκάλεσαν πανικό στον Αραβικό πληθυσμό. (…)
Δεν θα είχε δημιουργηθεί πρόβλημα προσφύγων, αν οι ηγέτες από τα γειτονικά Αραβικά κράτη, κυρίως της Αιγύπτου, Συρίας και Ιορδανίας, δεν είχαν κηρύξει από κοινού τον πόλεμο ενάντια στο νεοσύστατο κρατίδιο του Ισραήλ, ξεσηκώνοντας παράλληλα τους Άραβες που κατοικούσαν εκεί ή να ενωθούν μαζί τους στον πόλεμο ή να εγκαταλείψουν την περιοχή, για να γυρίσουν αργότερα, όταν οι Αραβικές στρατιές θα είχαν εξαλείψει και τον τελευταίο Εβραίο. Οι διαβεβαιώσεις των Ισραηλινών ότι δεν είχαν τίποτε να φοβηθούν, δεν μπόρεσαν να καθησυχάσουν τον τρομαγμένο αυτό πληθυσμό. (…)
Οι Άραβες, ακόμη και οι πιο μετριοπαθείς, εξακολουθούν μέχρι σήμερα να υποστηρίζουν το επιχείρημα, ότι οι Εβραίοι με τη βία υποχρέωσαν χιλιάδες αμάχους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, παρ’ όλο που δεν υπάρχει καμιά απόδειξη για κάτι τέτοιο, εκτός από την τραγωδία του Ντέιρ Γιασσίν. (…)
** Ο Emile Ghoury, Γραμματέας της Κεντρικής Αραβο-Παλαιστινιακής Επιτροπής, σε μια συνέντευξή του στην Λιβανέζικη εφημερίδα Beirut Telegraph (6 Σεπτεμβρίου 1948) είπε τα εξής: «Το γεγονός ότι υπάρχουν αυτοί οι πρόσφυγες, είναι αποτέλεσμα της Αραβικής αντίδρασης απέναντι στον διαχωρισμό της Παλαιστίνης και στη δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ. Οι Αραβικές χώρες, που ομόφωνα συμφώνησαν σ’ αυτή την πολιτική, πρέπει τώρα να συμβάλουν και στην επίλυση του προβλήματος.»
** Η Ιορδανική καθημερινή εφημερίδα Falastin (19 Φεβρουαρίου 1949) έγραψε: «Οι Αραβικές χώρες που παρότρυναν τους Παλαιστίνιους Άραβες να εγκαταλείψουν προσωρινά τις εστίες τους … δεν ανταποκρίθηκαν στην υπόσχεσή τους να βοηθήσουν αυτούς τους πρόσφυγες.»
** Η Μουσουλμανική εβδομαδιαία εφημερίδα Kul-Shay (Βηρυτός 19 Αυγούστου 1951) έγραψε: «Ποιος έφερε τους Παλαιστίνιους στον Λίβανο σαν πρόσφυγες, για να υποφέρουν από την κακεντρέχεια των κοινοτικών τους αρχηγών και των εφημερίδων, που δεν έχουν ούτε εντιμότητα, ούτε συνείδηση; Ποιος τους έφερε σ’ αυτό το αδιέξοδο και την έσχατη φτώχεια, όπου έχουν χάσει ακόμη και την τιμή τους; Οι Αραβικές χώρες, ανάμεσα σ’ αυτές και ο Λίβανος, το έκαναν αυτό.»
** Η καθημερινή εφημερίδα του Καΐρου Akhbar el Yom (12 Οκτωβρίου 1963) έγραψε: «Έφτασε η 15η Μαΐου 1948… Τη μέρα αυτή ο Μουφτής της Ιερουσαλήμ έκανε έκκληση στους Άραβες της Παλαιστίνης να εγκαταλείψουν τη χώρα, επειδή τα Αραβικά στρατεύματα θα έμπαιναν και θα πολεμούσαν στη θέση τους.»
** Η Ιορδανική καθημερινή εφημερίδα Al Urdun (9 Απριλίου 1953) έγραψε: «Για την φυγή μας κι εγκατάλειψη των χωριών μας είναι οι ηγέτες μας υπεύθυνοι, επειδή μας διάδιδαν υπερβολικές φήμες για εγκληματική συμπεριφορά των Εβραίων με στόχο να προκαλέσουν τους Άραβες… Με τέτοιες φοβερές διαδόσεις, οι καρδιές των Αράβων της Παλαιστίνης γέμισαν τρόμο, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν τα πάντα στα χέρια του εχθρού…»
** Ακόμη και ο αντιπρόσωπος της Σοβιετικής Ένωσης στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στη Σύσκεψη για το πρόβλημα των Αράβων προσφύγων από την Παλαιστίνη (4 Μαρτίου 1949), είπε: «Γιατί να αποδίδεται στο Κράτος του Ισραήλ η κατηγορία για την ύπαρξη αυτού του προβλήματος;»
Από το 1.200.000 Αράβων που κατοικούσαν στην Παλαιστίνη το 1947, οι 450.000 ζούσαν σε περιοχές που δεν έγιναν μέρος του Κράτους του Ισραήλ (σύμφωνα με τη Συνθήκη του 1949). Από τις υπόλοιπες 750.000 Άραβες, οι 160.00 ή δεν έφυγαν καθόλου ή επέστρεψαν σύντομα στα σπίτια τους κι εξακολούθησαν να ζουν εκεί. Ο πραγματικός αριθμός των προσφύγων που έφυγαν μέσα στο διάστημα 1947-1948 δεν μπορεί να ξεπερνά τις 600.000 (…)
Η φυγή των Αράβων από την Παλαιστίνη είναι η 12η σε μέγεθος προσφυγική έξοδος που έλαβε χώρα από το τέλος του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου μέχρι σήμερα. (Σημ. Το βιβλίο γράφτηκε το 1975). Για παράδειγμα, ο Πόλεμος Ινδίας-Πακιστάν προκάλεσε την έξοδο 2.388.000 Μουσουλμάνων από την Ινδία στο Πακιστάν και 2.644.000 Ινδουιστών από το Πακιστάν στην Ινδία. Το Σεπτέμβριο του 1950 απελάθηκαν από την Τσεχοσλοβακία 3.000.000 Γερμανοί, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν άλλοι στην Ανατολική Γερμανία, άλλοι στη Δυτική κι άλλοι στην Αυστρία. Στην Γερμανία ήρθαν επίσης άλλα 3.500.000 εκατομμύρια Γερμανοί που διέφυγαν από την Ανατολική Γερμανία και άλλα 3.750.000 ήρθαν πρόσφυγες από την Πολωνία. Θα περιοριστούμε σ’ αυτές τις περιπτώσεις, για να μην αναφερθούμε και στους πρόσφυγες από τον εμφύλιο της Νιγηρίας, από τον Πόλεμο της Κορέας, του Βιετνάμ, από την Κίνα, την Αγκόλα κ.λ.π. Όλοι αυτοί οι πρόσφυγες, παρ’ όλες τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετώπισαν, εγκαταστάθηκαν τελικά οι περισσότεροι στις χώρες που είχαν καταφύγει κι ενσωματώθηκαν στον γενικό πληθυσμό.
Θα προσθέσουμε και την περίπτωση των Εβραίων προσφύγων από τις Αραβικές χώρες, από το Μαρόκο μέχρι το Ιράκ, που δεν ήταν αριθμητικά λιγότεροι από τους πρόσφυγες της Παλαιστίνης. Από τις 850.000 Εβραίους που ζούσαν στις χώρες αυτές το 1948, ελάχιστοι απόμειναν εκεί. Οι περισσότεροι ήρθαν στο Ισραήλ μόνο με τα ρούχα που φορούσαν, αφήνοντας έναν πολύ σημαντικό πλούτο στις κυβερνήσεις των χωρών που άφησαν. Παρά τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετώπιζε το Κράτος του Ισραήλ, τις χιλιάδες των μεταναστών που συνεχώς συνέρρεαν από διάφορα μέρη της γης, την οικονομική δυσπραγία που προκαλούσε η διαρκής πολεμική ετοιμότητα στην οποία ήταν αναγκασμένο λόγω της εξωτερικής απειλής, και τη στενότητα του χώρου του, κατάφερε να τακτοποιήσει όλο αυτό το πλήθος με τις τεράστιες ανάγκες και να αναλάβει και την εγκατάσταση του 75% από τους Άραβες πρόσφυγες εντός των συνόρων του.
Αντίθετα, οι Αραβικές χώρες έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εμποδίσουν ή να περιορίσουν στο ελάχιστο την εγκατάσταση των δικών τους προσφύγων. Δεν τους έλειπαν τα μέσα και υπήρχαν ολόκληρες εκτάσεις που θα μπορούσαν να διατεθούν. Η στάση τους υπαγορεύτηκε από καθαρά πολιτικούς λόγους. Αν οι πρόσφυγες μπορούσαν να εγκατασταθούν στις δικές τους χώρες και να ευημερήσουν, θα ξεχνούσαν την Παλαιστίνη και δεν θα εύρισκε πρόσφορο έδαφος η προπαγάνδα τους, που την έτρεφε κυρίως το μίσος για το λαό Ισραήλ. Κι αυτός ήταν ο λόγος που οι πρόσφυγες της Παλαιστίνης περιορίστηκαν σε άθλια στρατόπεδα, προκαλώντας έτσι τον οίκτο της παγκόσμιας γνώμης. Τα στρατόπεδα αυτά έγιναν κέντρα τρομοκρατικής εκπαίδευσης και τα παιδιά διδάσκονταν συστηματικά το μίσος για το Ισραήλ. (…)
Η άποψη που επικρατεί γενικά στον Αραβικό κόσμο, είναι ότι η Παλαιστίνη ανήκει αποκλειστικά στους Παλαιστίνιους συμπεριλαμβανόμενου και του εδάφους του κράτους του Ισραήλ. (…)
Ο σκοπός αυτού του πονήματος δεν είναι να δώσει την απάντηση και τη λύση στο πρόβλημα αυτό, παρά μόνο να δώσει ένα στίγμα ως προς τη γέννηση και τη σοβαρότητά του. Χωρίς αμφιβολία, αν γινόταν κι από τις δυο πλευρές να σπάσει η δυσπιστία, η πικρία και η έλλειψη κατανόησης, θα μπορούσε ευκολότερα να βρεθεί κάποια λύση. Τίποτε όμως δεν δείχνει προς το παρόν ότι οδηγούμαστε εκεί. Κι όμως το Ισραήλ είναι από τον Θεό προορισμένο να γίνει μέσο ευλογίας για όλη την Μέση Ανατολή, για τους Άραβες αδελφούς του και για τους Παλαιστίνιους.
Lance Lambert
